Meer dan 70 jaar geleden ziet een tienjarige zoon hoe zijn vader in het huidige Indonesië wordt geëxecuteerd door Nederlandse militairen. In 2020 kent de rechtbank Den Haag hem een vergoeding van € 10.000 toe vanwege shockschade.

Zaak tegen de Staat der Nederlanden

In deze zaak stellen de weduwen en kinderen dat hun echtgenoten en vaders in 1946-1947 zijn geëxecuteerd door Nederlandse militairen in het toenmalige Zuid-Celebes in Nederlands-Indië, het huidige Zuid-Sulawesi in Indonesië.

Zij houden de Staat der Nederlanden uit hoofde van onrechtmatige daad aansprakelijk voor de schade die zij daardoor stellen te hebben geleden.

In deze zaak is geoordeeld dat de Staat der Nederlanden aansprakelijk is voor de executies. In deze uitspraak gaat het onder meer om de vraag of de zoon recht heeft op vergoeding van shockschade.

Shockschade

Iemand die een veiligheids- of verkeersnorm overtreedt, handelt niet alleen onrechtmatig tegenover de getroffene, maar ook tegenover degene bij wie door het waarnemen van het ongeval of door de directe confrontatie met de ernstige gevolgen ervan, een hevige emotionele schok wordt teweeggebracht waaruit geestelijk letsel  voortvloeit.

Dit kan zich vooral voordoen als de derde een nauwe affectieve relatie heeft met de getroffene. Om voor vergoeding van shockschade in aanmerking te komen, zal het geestelijk letsel  in rechte moeten kunnen worden vastgesteld en dat zal in het algemeen slechts het geval zijn bij een in de psychiatrie erkend ziektebeeld.

Zie dit artikel voor meer algemene informatie over shockschade.

Shockschade naar het oude recht

De rechtbank oordeelt eerst dat ook onder het in 1946-1947 geldende recht, ruimte bestaat voor een vordering wegens geestelijk  letsel  als gevolg van het waarnemen van of geconfronteerd worden met ernstig letsel van een derde.

Toekenning shockschade

Vervolgens oordeelt de rechtbank dat uit de getuigenverklaringen blijkt dat de zoon getuige is geweest van de executie van zijn vader en dat hij daarom recht heeft op vergoeding van shockschade.

Afgezien van zijn getuigenverklaring, waarin hij ook heeft verklaard dat hij verdrietig was, is niets bekend over [eisende partij 1] en de gevolgen die hij heeft ondervonden van de confrontatie met de standrechtelijke executie van zijn vader.

De rechtbank neemt desalniettemin aan dat [eisende partij 1] ernstige psychische schade heeft ondervonden als gevolg van de confrontatie met de standrechtelijke executie van zijn vader en dat hij voldoet aan de eis van geestelijk letsel bestaande uit in de psychiatrie erkend ziektebeeld.”

Geen psychiatrische diagnose of behandeling, toch aanname van geestelijk letsel

De rechtbank acht het vanwege de tijds- en cultuurverschillen niet nodig om de eis van het bestaan van een in de psychiatrie erkend ziektebeeld strikt te hanteren. De rechtbank wijst er hierbij op dat het in de jaren veertig van de twintigste eeuw en in een niet-westerse leefomgeving niet gebruikelijk zal zijn geweest om psychische hulp te zoeken.

Om die reden  neemt de rechtbank aan dat bij de zoon sprake is van een in de psychiatrie erkend ziektebeeld, ook al blijkt nergens uit dat er een psychiatrische diagnose of behandeling is:

In het gegeven dat niet bekend is of [eisende partij 1] ooit is onderworpen aan een psychiatrische diagnose of psychiatrische behandeling heeft ondergaan, ziet de rechtbank daarom in dit bijzondere, concrete geval geen beletsel om aan te nemen dat [eisende partij 1] voldoet aan de voor shockschade gestelde eis van geestelijk  letsel.”

Vergoeding van € 10.000,– aan smartengeld

Vervolgens veroordeelt de rechtbank de Staat der Nederlanden tot betaling van een bedrag van € 10.000,– aan immateriële schade, als onderdeel van de shockschade.

Shockschade kan zowel bestaan uit materiële schade (zoals arbeidsongeschiktheid door geestelijk letsel als gevolg van de shock) als immateriële schade (zoals  pijn en leed door geestelijk letsel als gevolg van de shock).

Het in deze zaak toegekende bedrag van € 10.000,– ziet op immateriële schade door geestelijk letsel als gevolg van de shock.

Lees hier de volledige uitspraak van de rechtbank Den Haag van 25 maart 2020.

Vragen?

Heeft u vragen over een het aansprakelijkheidsrecht of zoekt u een letselschade advocaat? Neem vrijblijvend contact op.

Salva Schaderecht is een advocatenkantoor gespecialiseerd in aansprakelijkheid, letselschade en verzekeringsrecht.

Salva Schaderecht | info@salvaschaderecht.nl | 085 800 8080 | Jansbuitensingel 7, 6811 AA Arnhem