Het evenement van het Verbond van Verzekeraars op 28 november 2019 stond in het teken van de opzetclausule. Er zou een nieuwe opzetclausule worden gelanceerd. Wat is de opzetclausule ook al weer en wat is er op 28 november gelanceerd?
De opzetclausule
De opzetclausule is een bepaling in de voorwaarden bij een aansprakelijkheidsverzekering. Met de opzetclausule proberen verzekeraars er voor te zorgen dat zij geen verzekeringsdekking hoeven te bieden aan mensen die aansprakelijk zijn voor iets wat zij expres hebben gedaan.
Het is natuurlijk heel begrijpelijk dat aansprakelijkheidsverzekeraars niet willen dat zij moeten uitkeren aan een verzekerde die bijvoorbeeld opzettelijk crimineel gedrag vertoont. Maar in de praktijk blijkt het niet zo makkelijk om een goede opzetclausule te formuleren.
De oude opzetclausule
Het probleem van de oude opzetclausule (die tot ongeveer het jaar 2000 werd gehanteerd) was dat de opzet zag op de uiteindelijke schade. In gevallen waarin een verzekerde bijvoorbeeld wel opzettelijk crimineel handelde maar de schade niet opzettelijk heeft veroorzaakt, moest de aansprakelijkheidsverzekeraar alsnog dekking verlenen.
Bijvoorbeeld als een verzekerde weliswaar opzettelijk brand sticht in een park wat uit de hand loopt. De brandschade aan nabijgelegen woningen heeft die verzekerde dan niet opzettelijk veroorzaakt. ‘De schade’ is dan dus niet opzettelijk veroorzaakt en dan kan er geen beroep worden gedaan op de opzetclausule. Er moet dan dekking worden verleend.
De nieuwe opzetclausule
Daarom is er sinds het jaar 2000 een nieuwe opzetclausule in omloop. In die clausule ziet de opzet niet meer op de schade, maar op het handelen zelf. Heel kort gezegd: als dat handelen zelf opzettelijk is, dan is er geen verzekeringsdekking, ook was er geen opzet met betrekking tot de ontstane schade.
Elke opzetclausule kent tot nu toe (uiteindelijk) haar meerdere…
Tijdens het Verbondsevent lichtten Prof. mr. Mop van Tiggele-van der Velde en mr. Jan de Jongh toe waarom het weer tijd is voor een nog nieuwere opzetclausule en welke eigenschappen die nog nieuwere opzetclausule moet hebben.
Van Tiggele is Hoogleraar Verzekeringsrecht en De Jongh is Voorzitter werkgroep Opzet van het Verbond van Verzekeraars.
Van Tiggele en De Jongh namen het publiek mee in de ontwikkeling van de opzetclausule door de jaren heen. De aanleiding voor het formuleren van weer een nieuwe opzetclausule is het arrest van de Hoge Raad uit 2018: het ‘Schaken Baby-arrest’ en latere lagere rechtspraak in navolging daarvan.
Deze uitspraken illustreren in de woorden van Van Tiggele dat elke opzetclausule tot nu toe
(uiteindelijk) haar meerdere kent. Oftewel, de formulering van opzetclausules kan jaren standhouden, maar uiteindelijk blijkt er toch steeds een casus te zijn waarin die formulering niet adequaat blijkt, waardoor er alsnog dekking moet worden verleend.
De ‘nieuwe opzetclausule’ uit het jaar 2000, die dus niet zo nieuw meer is, kon volgens de Hoge Raad niet worden ingeroepen tegen een verzekerde vader die zijn baby tijdens een huilbui te hard schudde, waardoor de baby hersenletsel opliep. De vader was aansprakelijk voor de gevolgen, maar het was de vraag of die aansprakelijkheid was gedekt onder zijn aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP).
De verzekeraar vond van niet en beriep zich op de ‘nieuwe opzetclausule’, maar uiteindelijk gaf de Hoge Raad de verzekeraar ongelijk daarin. Dit bracht het Verbond van Verzekeraars dus tot het bedenken van wederom een nieuwe opzetclausule: ‘Opzetclausule 2020’.
Volgens verzekeraars wordt er immers met het behouden van de huidige ‘nieuwe opzetclausule’ niet gewaarborgd dat maatschappelijk ongewenst gedrag onverzekerd blijft, zoals mishandeling en geweld.
Nog geen werkelijke lancering
De werkelijke formulering van de Opzetclausule 2020 bleek tijdens het Verbondsevent op 28 november 2019 nog niet te worden gelanceerd. Slechts de uitgangspunten voor de Opzetclausule 2020 werden besproken.
Voor een terugblik op het event klikt u hier.
Uitgangspunten Opzetclausule 2020
Die uitgangspunten zijn de volgende.
“a) nu niet over de opzetclausule is onderhandeld is een objectieve uitleg geboden. Geput kan worden uit openbare bronnen waarin een authentieke interpretatie is gegeven zoals de/een toelichting van het Verbond van Verzekeraars;
b) de reikwijdte van de opzetclausule is blijkens de tekst, strekking en toelichting niet beperkt tot de zogenaamde extreme gevallen;
c) de bedoeling van verzekeraars was en is om maatschappelijk ongewenst gedrag uit te sluiten waaronder – maar niet uitsluitend – mishandeling en geweldmisdrijven;
d) als sprake is van (psychisch) letsel of beschadiging, vernietiging of verloren gaan van zaken in de zin van de opzetuitsluiting, wordt (ook) schade die direct of indirect het gevolg is van die schade niet vergoed;
e) schade a.g.v. voorwaardelijk opzet valt onder de clausule en is dus uitgesloten van dekking;
f) niet is vereist dat de dader de (kans op) schade heeft beoogd of gewild.”
Verdere ontwikkeling
Het blijft dus nog de vraag hoe de nieuwste opzetclausule zal worden geformuleerd. Tot nu blijft dus de ‘nieuwe opzetclausule’ van toepassing, zoals die staat in de toepasselijke voorwaarden, met daarbij de uitleg van de Hoge Raad uit 2018 daarover.
Over de verdere ontwikkeling van de nieuwst opzetclausule zal worden geschreven op dit Blog.
Klik hier voor een uitgebreid artikel over de opzetclausule in de aansprakelijkheidsverzekering.
Vragen?
Heeft u vragen of zoekt u een advocaat die is gespecialiseerd in het verzekeringsrecht? Neem vrijblijvend contact op.
Salva Schaderecht is een advocatenkantoor gespecialiseerd in aansprakelijkheid, letselschade en verzekeringsrecht.
Salva Schaderecht | info@salvaschaderecht.nl | 085 800 8080 | Jansbuitensingel 7, 6811 AA Arnhem
