In een geschil tussen twee verzekeraars heeft de rechtbank Gelderland zich gebogen over de vraag welke clausule van de verzekeraars wint in het geval van samenloop. De uitspraak is op 1 maart 2024 gepubliceerd. ECLI:NL:RBGEL:2024:994, Rechtbank Gelderland, C/05/409654 / HA ZA 22-447 (rechtspraak.nl)

Het arbeidsongeval en schadevergoeding

Verzekerde heeft een aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven (AVB) bij MS Amlin en een ‘MKB verzekering’ bij Interpolis. Op 2 mei 2018 heeft er een bedrijfsongeval plaatsgevonden. Een betontrap is tijdens het hijsen losgeschoten en uit de kraan gevallen. De trap is op een verdiepingsvloer gevallen, die is bezweken. Daarbij is een zzp’er (hierna: slachtoffer) ernstig gewond geraakt.

Het slachtoffer heeft de werkgever tevens verzekerde van MS Amlin aansprakelijk gesteld voor de schade. MS Amlin heeft het slachtoffer medegedeeld dat de schade “onder voorbehoud van polisdekking” in behandeling wordt genomen. Op 10 maart 2020 heeft MS Amlin Interpolis gevraagd de schade over te nemen. Interpolis heeft hier vervolgens afwijzend op gereageerd en stelt dat dit een ‘’typisch AVB risico’’ is.

MS Amlin heeft op 11 november 2020 Interpolis nogmaals bericht met het verzoek haar verhaalsrecht te erkennen. MS Amlin stelt dat de AVB-polis wegens het eigen risico van 1 miljoen EUR geen dekking biedt voor dit ongeval. MS Amlin heeft desondanks de schaderegeling onder voorbehoud van dekking opgepakt en heeft uit coulance uitgekeerd. MS Amlin heeft dus onverplicht uitkeringen gedaan. MS Amlin stelt zij dat zij verhaal kan nemen op Interpolis omdat deze schade wél verzekerd was onder de MKB verzekering bij Interpolis.

Geschil verzekeraars

Interpolis heeft wederom de schade niet in behandeling genomen, waardoor MS Amlin via de gerechtelijke gang haar gelijk probeert te halen. MS Amlin vordert dat de rechtbank Interpolis veroordeelt tot:

• tot betaling aan MS Amlin van € 304.987,65, te vermeerderen met wettelijke rente vanaf 28 mei 2021;
• tot betaling aan MS Amlin van € 8.023,93 aan buitengerechtelijke kosten;
• in de proceskosten en de nakosten, te vermeerderen met wettelijke rente vanaf de vijftiende dag na dit vonnis.

Onverplichte schadevergoeding

Resumerend stelt MS Amlin dat zij de schade van het bouwbedrijf onverplicht heeft vergoed. Op grond van artikel 7:961 lid 2 en 3 BW kan zij voor de volledige schadelast verhaal nemen op Interpolis.

Interpolis voert als verweer aan dat MS Amlin zich niet op de wettelijke regeling van samenloop kan beroepen als zij tegelijkertijd stelt dat er geen dekking is. Subsidiair stelt Interpolis dat de door haar gehanteerde ‘harde na u-clausule’ het wint van de ‘zachte na u-clausule’ van MS Amlin.

Tussenpartijen is in geschil of MS Amlin een regresvordering heeft op Interpolis tot vergoeding van de door haar gedane onverplichte uitkeringen. Volgens MS Amlin is er geen sprake van samenloop, omdat hiervoor de schade onder twee verzekeringen gedekt dient te zijn. Dit is niet het geval, omdat de schade het bij haar geldende risico niet oversteeg. Zij geeft hierbij aan dat de uitgekeerde bedragen moeten worden aangemerkt als een coulance-uitkering. MS Amlin stelt op grond van art 7:961 lid 2 en 3 BW verhaal te nemen op Interpolis als verzekeraar die wel dekking bood voor de schade. Aan de verdere regels omtrent samenloop wordt volgens haar niet toegekomen.

Interpolis wijst MS Amlin erop dat zij zich niet tegelijk op het ontbreken van samenloop kan beroepen, maar wel tegelijkertijd een vordering op grond van art 7:961 instelt. Interpolis stelt dat als er geen sprake is van samenloop, de grondslag voor regresvordering dan ook ontbreekt. Mocht er wel sprake zijn van samenloop, is er krachtens art 7:961 lid 3 BW geen toepassing vanwege de samenloopclausules die partijen hanteren.

Rechtbank: wel samenloop

De rechtbank oordeelt dat er wel degelijk sprake is van samenloop van verzekeringen en dat de leden in art 7:961 onlosmakelijk verbonden zijn met elkaar. Voorts oordeelt zij dat MS Amlin niet verplicht was de schade van het bouwbedrijf te vergoeden, maar dit uit coulance toch heeft gedaan. Ten aanzien van dit soort uitkeringen is het volgens de wetgever onwenselijk dat een verzekeraar die onverplicht de schade vergoedt, geen verhaal kan nemen op een andere verzekeraar die de schade wel dekt. Bij coulance-uitkeringen geldt in beginsel dat art 7:963 lid 3 BW van toepassing is, waardoor MS Amlin in onderhavig geval verhaalsrecht heeft op Interpolis.

Na u-clausules

Verzekeraars mogen echter op grond van het regelend recht afwijken van bovengenoemd lid. Dit houdt in dat zij door middel van samenloopclausules kunnen bedingen dat in geval van samenloop de betrokken verzekering geen dekking biedt indien een andere verzekering die schade dekt. Door een harde clausule op te stellen met inbegrip van het wegdenktournure wordt er in feite gezegd dat als er een andere verzekeraar is, deze verzekering volledig moet worden weggedacht.

Beide verzekeraars hebben een samenloopclausule opgenomen. MS Amlin heeft in haar voorwaarden opgenomen dat indien blijkt dat een door haar verzekering gedekte aanspraak eveneens onder een andere verzekering is gedekt, haar verzekering geldt als excedent van die andere verzekering respectievelijk als dekking voor het verschil in voorwaarden. In de samenloopclausule van Interpolis is opgenomen dat zij uitsluitend aanvullende dekking biedt in het geval een aansprakelijkheid die door haar verzekering gedekt wordt, ook op een of meer andere verzekeringen is gedekt of daarop gedekt zou zijn als deze verzekering niet zou hebben bestaan.

Om te kunnen spreken van een harde samenloopclausule moet er sprake zijn van de ‘”wegdenktournure’’. Dit betekent dat de verzekering geheel moet worden weggedacht. Dit is volgens de Hoge Raad het meest kenmerkende element dat de ‘’harde’’ samenloopclausule onderscheidt van de ‘’zachte’’ samenloopclausule.[1]

De rechtbank is van oordeel dat slechts Interpolis een harde samenloopclausule heeft. In de clausule van Interpolis wordt uitsluitend aanvullend dekking geboden in het geval een aansprakelijkheid ook op een andere verzekering is gedekt of daarop gedekt zou zijn als deze niet zou hebben bestaan. MS Amlin heeft in de tweede alinea van art 2.8 in haar voorwaarden bepaald dat in het geval de andere verzekeraar zich beroept op een soortgelijke bepaling, ‘verzekeraars’ de schade vergoeden die zou zijn betaald als de andere verzekering niet zou hebben bestaan. Hiermee wordt echter niet de eigen verzekering mee weggedacht, wat volgens de Hoge Raad vereist is. Er is dus geen sprake van een harde samenloopclausule aan de zijde van MS Amlin.

Conclusie

Het voorgaande leidt tot de conclusie dan de samenloopclausule van MS Amlin geen wegdenktournure bevat. Hierdoor is er geen sprake van een harde samenloopclausule en moet deze wijken voor de harde samenloopclausule van Interpolis. Dit heeft als gevolg dat de verzekering van Interpolis moet worden weggedacht en dat MS Amlin dus geen verhaalsrecht heeft op Interpolis.

Het is nog de vraag of er hoger beroep wordt ingesteld tegen deze uitspraak.

Zie ook: “De Hoge Raad over de verjaring van regresvorderingen vanwege samenloop“.

Vragen?

Heeft u vragen of zoekt u een advocaat die is gespecialiseerd in aansprakelijkheidsrecht en verzekeringsrecht? Neem vrijblijvend contact op.

Salva Schaderecht is een advocatenkantoor gespecialiseerd in aansprakelijkheid, letselschade en verzekeringsrecht.

Salva Schaderecht | info@salvaschaderecht.nl | 085 800 8080 | Jansbuitensingel 7, 6811 AA Arnhem

[1] HR 13 januari 2006, ECLI:NL:HR:2006:AU3715, NJ 2006/282