De Hoge Raad heeft op 22 april 2022 uitspraak gedaan over de vraag of naast kosten van verwijdering ook kosten van vervanging tot bereddingskosten kunnen behoren, en daarmee gedekt zijn onder de verzekeringsovereenkomst.

De verzekeringen en bereddingskosten

Het gaat om een geschil tussen een verzekerde en Interpolis. De afgesloten verzekeringen zijn een milieuschadeverzekering en een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering. In de milieuschadeverzekering zijn bereddingskosten meeverzekerd. In de polisvoorwaarden wordt het begrip bereddingskosten als volgt omschreven:

Kosten die verbonden zijn aan maatregelen die tijdens de contractsduur van de verzekering door of vanwege de verzekerde worden getroffen en die redelijkerwijs geboden zijn om het onmiddellijk dreigende gevaar van schade af te wenden en/of om de schade te beperken en de schade aan zaken die daarbij zijn ingezet. (…)”

De verzekerde moet de bodem saneren en de asbesthoudende daken verwijderen in opdracht van de provincie Overijssel. Verzekerde heeft aan Interpolis verzocht om onder de milieuschadeverzekering zowel de kosten van de bodemsanering als de kosten van verwijdering én vervanging van de asbestdaken te vergoeden.

Interpolis is het daar niet mee eens want zij vindt dat de kosten van vervanging van de asbestdaken niet kunnen worden beschouwd als bereddingskosten in de zin van de verzekering.

Verzekerde vordert nakoming van de verzekeringsovereenkomst door Interpolis, in het bijzonder door vergoeding van de kosten van vervanging van de aangetaste dakplaten.

De rechtbank en het gerechtshof over bereddingskosten

De rechtbank heeft de vorderingen van verzekerde toegewezen. In hoger beroep zag het gerechtshof het toch anders. Het gerechtshof heeft Interpolis weliswaar veroordeeld tot nakoming van de verzekeringsovereenkomst door onder de milieuschadeverzekering de kosten van asbestsanering van de bodem te vergoeden, maar het gerechtshof heeft de vordering op grond van artikel 7:957 lid 1 BW dat de kosten van de vervanging van de dakplaten ook bereddingskosten zijn afgewezen.

Het gerechtshof oordeelde dat nu verzekerde weet dat er asbestdeeltjes van de daken kunnen losraken en schade kunnen veroorzaken, het aan hem is om maatregelen te nemen om schade te voorkomen. Dit vloeit voort uit zijn verantwoordelijkheid en plicht als eigenaar en heeft niet te maken met beredden ten behoeve van Interpolis. Nu onderhoud door de geldende (asbest)regels niet meer mogelijk is, is het vervangen van de daken een normale voorzorgsmaatregel die de verzekerde behoort te treffen.

Bij bereddingskosten moet het volgens het gerechtshof gaan om kosten voor maatregelen die in zoverre bijzonder zijn dat deze noodzakelijk zijn om onmiddellijk dreigende schade af te wenden. Nu het volgens het gerechtshof om normale maatregelen gaan, vallen de vervangingskosten niet onder de bereddingskosten en hoeft Interpolis deze kosten niet te vergoeden.

De verzekerde ging in cassatie bij de Hoge Raad.

De Hoge Raad over bereddingskosten

De Hoge Raad moest een oordeel geven over de vraag of het verwijderen en vervangen van de dakplaten een bijzondere maatregel is en daarmee onder de bereddingskosten valt.

De Hoge Raad begint met het uiteenzetten van het kader dat volgt uit de rechtspraak over bereddingskosten. Hieruit volgt dat de kosten die een verzekerde of verzekeringnemer heeft gemaakt ter voldoening aan zijn verplichting het intreden van schade te voorkomen of ingetreden schade te beperken, voor vergoeding in aanmerking komen als hij in redelijkheid heeft mogen aannemen dat sprake was van een onmiddellijk dreigend gevaar dat slechts door het treffen van bijzondere maatregelen kon worden weggenomen en als deze maatregelen, die ten bate van de verzekeraar moeten zijn gemaakt, redelijk en doelmatig zijn.

Dit moet worden beoordeeld naar het tijdstip waarop de verzekerde of verzekeringnemer tot het nemen van maatregelen heeft besloten. Hij mag daarbij in beginsel afgaan op het advies van ingeschakelde deskundigen, tenzij hij wist of had behoren te weten dat dit advies niet op deugdelijke gronden berustte. De kosten van normale voorzorgen worden door de verzekeraar niet vergoed.

De Hoge Raad gaat vervolgens afzonderlijk in op de kosten van verwijdering van de dakplaten en de kosten van vervanging van de dakplaten.

Kosten van verwijdering van de dakplaten

Volgens de Hoge Raad staat het vast dat het verwijderen van de daken de enige mogelijkheid is om het ontstaan van verdere asbestverontreiniging te voorkomen. Daarom is niet uitgesloten dat de verzekerde op grond van artikel 7:957 lid 1 BW en de polisvoorwaarden gehouden was de asbestdaken te verwijderen. Voor zover de schade die het gevolg is van deze verdere bodemverontreiniging verzekerd was, diende de verzekerde daarmee ook het belang van Interpolis als verzekeraar. Tegenover deze verplichting van de verzekerde staat dan de verplichting van Interpolis om de met deze bereddingsmaatregel verbonden kosten en de schade aan zaken te vergoeden.

Of gemaakte kosten bereddingskosten zijn, moet in gevallen van onmiddellijk dreigend gevaar of waarin schade beperkt kan worden na verwezenlijking van het risico, immers worden beoordeeld aan de hand van de daarvoor geldende maatstaven. Een maatregel die vereist is om onmiddellijk dreigend gevaar af te wenden of om schade te beperken, moet in dat verband als een bijzondere maatregel worden aangemerkt, ook al zou deze in andere omstandigheden tot het normale onderhoud behoren.

Hierbij speelt in het geval van verzekerde ook een rol dat de dakplaten, afgezien van het recent ontdekte gevaar van asbestverontreiniging, nog functioneel waren, en dat er zonder dit gevaar geen noodzaak tot verwijdering of vervanging bestond.

Kosten van vervanging van de dakplaten

Het gerechtshof oordeelde dat alleen verwijderen van de dakplaten nodig is om de schade te voorkomen en niet het plaatsen van nieuwe daken. Dit oordeel brengt volgens de Hoge Raad echter op zichzelf niet mee dat de verzekerde geen aanspraak kan maken op een vergoeding ter zake van de kosten van vervanging van de dakplaten. Voor vergoeding komen immers de kosten in aanmerking van die maatregelen die redelijk en doelmatig zijn.

Bij de vaststelling welke maatregelen redelijk en doelmatig zijn, dient in aanmerking te worden genomen dat art. 7:957 BW er mede toe strekt te voorkomen dat de verzekerde of verzekeringnemer het treffen van maatregelen ter voorkoming of beperking van (verdere) schade achterwege laat. In een geval waarin beredding bestaat in verwijdering van de schadeveroorzakende zaak, kan een en ander, afhankelijk van de omstandigheden van het geval, meebrengen dat niet alleen de kosten van verwijdering, maar ook kosten van vervanging als kosten van beredding moeten worden aangemerkt, omdat de enkele verwijdering weliswaar doelmatig zou zijn, maar het verlies van de functie van die zaak redelijkerwijs niet of niet volledig voor risico van de verzekerde of verzekeringnemer behoort te komen. Kosten van vervanging kunnen dus, afhankelijk van de omstandigheden van het geval, worden aangemerkt als bereddingskosten. De verzekeraar dient dan deze kosten te vergoeden.

Conclusie Hoge Raad bereddingskosten

De Hoge Raad heeft het arrest van het gerechtshof vernietigd en is tot het oordeel gekomen dat indien het verwijderen van de dakplaten als beredding kan worden aangemerkt, en als gevolg van die verwijdering de zaak waarvan die dakplaten onderdeel uitmaken in haar functie wordt aangetast, kan dit meebrengen dat ook kosten van het herstel van die functie daarin worden betrokken en de verzekeraar dus ook de vervangingskosten moet vergoeden op grond van artikel 7:957 BW.

Klik hier om de volledige uitspraak van de Hoge Raad van 22 april 2022 te lezen (ECLI:NL:HR:2022:588).

Vragen?

Heeft u vragen of zoekt u een advocaat die is gespecialiseerd in verzekeringsrecht? Neem vrijblijvend contact op.

Salva Schaderecht is een advocatenkantoor gespecialiseerd in aansprakelijkheid, letselschade en verzekeringsrecht.

Salva Schaderecht | info@salvaschaderecht.nl | 085 800 8080 | Jansbuitensingel 7, 6811 AA Arnhem