Het uitvoeren van graafwerkzaamheden is niet zonder risico. Het raken van een ondergrondse waterleiding of elektriciteitskabel kan veel schade veroorzaken. Om schade bij graafwerkzaamheden te voorkomen, is een richtlijn opgesteld: de CROW 500. Onlangs heeft de Hoge Raad geoordeeld over de betekenis van deze richtlijn in het kader van aansprakelijkheid van de grondroerder.

De grondroerder

Graafwerkzaamheden worden vaak door meerdere partijen uitgevoerd. Eén van die partijen is de grondroerder. Dit is de partij onder wiens verantwoordelijkheid de graafwerkzaamheden plaatsvinden. Als er schade optreedt, zal het vaak de grondroerder zijn die hiervoor kan worden aangesproken.

Aansprakelijkheid voor graafwerkzaamheden

De aansprakelijkheid van de grondroerder wordt doorgaand gebaseerd op de onrechtmatige daad (artikel 6:162 BW), meer specifiek de strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid. De maatschappelijke zorgvuldigheid is een ongeschreven, open norm.

In sommige gevallen kan er voor invulling van die ongeschreven norm aansluiting worden gezocht bij geschreven normen. Geschreven normen zijn bijvoorbeeld gedragscodes van bedrijven of richtlijnen opgesteld binnen een branche.

CROW 500

Dergelijke geschreven normen bestaan ook binnen de wereld van de grondroering. In de CROW 500, opgesteld door de branche zelf, staan regels en voorschriften die in acht moeten worden genomen bij de uitvoering van graafwerkzaamheden. Onlangs heeft de Hoge Raad, in navolging van zijn eerdere arrest uit 2018, bevestigd dat voor de invulling van de vereiste zorgvuldigheid van een grondroerder in beginsel moet worden aangesloten bij de CROW 500.

Kabel- en leidingschade

In de recente zaak ging het om netbeheerder Liander die als gevolg van graafwerkzaamheden van Krinkels schade had opgelopen. Liander stelt Krinkels voor deze schade aansprakelijk, omdat Krinkels in strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid zou hebben gehandeld. Hierbij verwijst Liander ook naar de CROW 500.

Onbekende kabels

Volgens Liander heeft Krinkels de CROW 500 geschonden door te graven zonder vooraf alle aanwezige kabels en leidingen te lokaliseren. Dit is volgens Krinkels genoeg om van onzorgvuldigheid te spreken. De Hoge Raad gaat hier niet in mee.

In de CROW 500 staat namelijk dat het is toegestaan te graven op plekken waar niet alle kabels en leidingen in kaart zijn gebracht, mits bepaalde voorzorgsmaatregelen worden genomen. Een van die maatregelen is het werken als ware het niet in kaart gebrachte gebied een ‘risicogebied’. Voor deze wijze van werken koos Krinkels. Het enkele feit dat Krinkels zonder onderzoek naar de ligging van de kabels en leidingen, maakt zijn handelen dus nog niet onzorgvuldig.

(Geen) risicoaansprakelijkheid

Vervolgens voert Liander aan dat, omdat Krinkels werkte in zogenoemd ‘risicogebied’, het enkele feit dat schade optreedt tijdens werkzaamheden in een risicogebied voldoende is om te spreken van aansprakelijkheid. Liander baseert dit op de bepaling in de CROW 500 dat de grondroerder bij werkzaamheden in een risicogebied verplicht is “ervoor te zorgen dat de grondroering veilig wordt uitgevoerd zonder schade aan de aanwezige kabels en leidingen”.

Ook dit argument volgt de Hoge Raad niet. Hierbij baseert hij zich op de (ontbrekende) woorden in de CROW 500. In de CROW 500 staat namelijk nergens dat schade veroorzaakt door werkzaamheden in een risicogebied zonder meer leidt tot aansprakelijkheid. Ook in het door Liander aangehaalde citaat leest de Hoge Raad dit niet. Met andere woorden: er bestaat op basis van de CROW 500 geen risicoaansprakelijkheid voor grondroerders als zij schade veroorzaken in een risicogebied.

Overweging ten overvloede

Schade veroorzaakt door werkzaamheden in een risicogebied levert aldus niet direct aansprakelijkheid op. In een overweging ten overvloede nuanceert de Hoge Raad dit oordeel. De Hoge Raad overweegt namelijk dat als er schade optreedt bij graafwerkzaamheden in een risicogebied, er wordt vermoed dat de grondroerder onzorgvuldig heeft gehandeld. Op dit vermoeden kan de partij die schade heeft opgelopen door graafwerkzaamheden in een risicogebied een beroep doen.

De volledige uitspraak van 15 december 2023 van de Hoge Raad kunt u hier lezen (ECLI:NL:HR:2023:1750).

Vragen?

Heeft u vragen of zoekt u een advocaat die is gespecialiseerd in het aansprakelijkheidsrecht? Neem vrijblijvend contact op.

Salva Schaderecht is een advocatenkantoor gespecialiseerd in aansprakelijkheid, letselschade en verzekeringsrecht.

Salva Schaderecht | info@salvaschaderecht.nl | 085 800 8080 | Jansbuitensingel 7, 6811 AA Arnhem