De Hoge Raad heeft een uitspraak gedaan die relevant is voor het verzekeringsrecht.

De Hoge Raad heeft op 4 juni 2021 geoordeeld dat de rechter niet gehouden is om bij het onderzoek naar het causaal verband tussen een gebeurtenis en een schade de leer van de ‘dominant cause’ toe te passen.

Tot nu toe werd daar in de rechtspraak en rechtsliteratuur nog regelmatig vanuit gegaan. Als de verzekeringsovereenkomst niet zelf voorschrijft hoe een causaal verband moet worden vastgesteld, dan ging men er vanuit dat dit moest worden vastgesteld aan de hand van de leer van de dominant cause.

De Hoge Raad heeft  nu dus geoordeeld dat dit uitgangspunt niet juist is.

Causaal verband in het verzekeringsrecht

In het verzekeringsrecht gaat het regelmatig om het bestaan van een causaal verband tussen een gebeurtenis en een schade. Dat komt omdat niet alle gebeurtenissen zijn gedekt.

Als een schade is ontstaan door een gedekte gebeurtenis, dan zal de verzekeraar uitkeren.

Als de schade is veroorzaakt door een gebeurtenis die niet is gedekt, dan is er geen recht op uitkering.

Soms is het de vraag wat nou eigenlijk de oorzaak is van de schade. Dat is zeer van belang als er twee mogelijke gebeurtenissen zijn die als oorzaak zouden kunnen worden aangemerkt, terwijl slechts één daarvan een gedekte gebeurtenis is. Het is dan erg belangrijk te weten welke gebeurtenis de oorzaak is, want dan is ook bekend of de verzekeraar moet uitkeren of niet.

Het is echter niet altijd makkelijk om te bepalen welke gebeurtenis moet worden gezien als de oorzaak van de schade. Bovendien zijn er verschillende manieren om te bepalen wat de oorzaak is van iets. Daarover bestaan verschillende manieren van benaderen, verschillende leerstukken dus.

Dominant cause leer

Eén van die leerstukken is de leer van de ‘dominant cause’. De leer gaat uit van de ‘effectieve oorzaak’. Als effectieve oorzaak van de schade kan worden aangemerkt een oorzaak die van beslissende invloed is geweest voor de schade.

Dan nog kan het lastig zijn om te beoordelen want dan die ‘effectieve oorzaak’ is.

Andere causaliteitsleerstukken in het verzekeringsrecht

Er zijn echter ook andere benaderingen mogelijk, zoals de ‘causa remota-leer’, dat uitgaat van het verst verwijderde feit van waaraf de schade het naar ervaringsregelen redelijkerwijs te verwachten gevolg was of de leer van de ‘toerekening naar redelijkheid in een verzekeringsrechtelijke variant’ .

Oordeel Hoge Raad

De Hoge Raad heeft geoordeeld dat geen van deze leerstukken over causaliteit in het verzekeringsrecht op voorhand al de voorkeur dient te krijgen. De rechter is niet gebonden aan één van die leerstukken zoals bijvoorbeeld de leer van de dominant cause.

De Hoge Raad oordeelt:

Onderdeel IIIA van het middel in het incidentele beroep klaagt onder meer dat het hof heeft miskend dat indien partijen bij de verzekeringsovereenkomst niet voor een bepaald causaliteitscriterium hebben gekozen, de toepasselijkheid van Nederlands recht in een geval als het onderhavige in beginsel meebrengt dat de meest dominante oorzaak als de rechtens relevante oorzaak van het ontstaan van de schade heeft te gelden (de zogenoemde dominant cause-leer).

Bij de beantwoording van de vraag van welke causaliteitsmaatstaf moet worden uitgegaan om te bepalen of het in een verzekeringsovereenkomst verlangde causale verband aanwezig is, komt het in de eerste plaats aan op wat partijen daaromtrent zijn overeengekomen. Indien de overeenkomst niet inhoudt van welke causaliteitsmaatstaf moet worden uitgegaan, is – anders dan onderdeel IIIA tot uitgangspunt neemt – de rechter niet gehouden de aanwezigheid van dat causale verband in beginsel aan de hand van de zogenoemde leer van de dominant cause te onderzoeken. De klacht van het onderdeel faalt daarom.

Conclusie

Met deze uitspraak is er weer wat meer duidelijkheid over een onderdeel van het verzekeringsrecht, namelijk de vraag of de leer van de dominant cause moet worden toegepast door de rechter.

De Hoge Raad benadrukt de vrijheid van de rechter om zelf te kiezen aan de hand van welk leerstuk hij de causaliteit wil beoordelen.

Dit geldt allemaal uiteraard alleen als de verzekeringsovereenkomst met alle voorwaarden zelf geen duidelijkheid geeft over de wijze waarop het causaal verband moet worden beoordeeld.

Klik hier voor de volledige uitspraak van de Hoge Raad van 4 juni 2021 (ECLI:NL:HR:2021:815).

Vragen?

Heeft u vragen of zoekt u een advocaat verzekeringsrecht? Neem vrijblijvend contact op.

Salva Schaderecht is een advocatenkantoor  gespecialiseerd in aansprakelijkheid, letselschade en verzekeringsrecht.

Salva Schaderecht | info@salvaschaderecht.nl | 085 800 8080 | Jansbuitensingel 7, 6811 AA Arnhem