Het doel van een verzekering is het afdekken van de (financiële) gevolgen van risico’s die de verzekerde loopt. De verzekerde betaalt een premie aan de verzekeraar. In ruil daarvoor keert de verzekeraar uit als het verzekerde risico zich voordoet. Deze uitkering gebeurt binnen de wet en onder de toepasselijke verzekeringsvoorwaarden. Deze voorwaarden stelt de verzekeraar op met bepaalde risico’s in het achterhoofd. Is de verzekeraar ook verplicht tot uitkering als zich gedurende de overeenkomst omstandigheden voordoen waardoor het risico op schade wordt verzwaard?

De wet en de verzekeringsovereenkomst

Een aantal op de verzekeringsovereenkomst toepasselijke regels staat in de wet. Denk hierbij aan de bereddingsplicht en de regels omtrent samenloop van verzekeringen.

Andere onderwerpen staan weer niet in de wet geregeld. Eén hiervan is de in deze blog te bespreken figuur van ‘risicoverzwaring’.

Verzekering en risico

Zoals in de inleiding toegelicht, richt een verzekeraar zijn voorwaarden en premie in op basis van een risico-inschatting. Iedere verzekering kent een andere premie en andere voorwaarden die zijn opgesteld voor het specifieke risico.

Om een dure sportauto te verzekeren betaalt men uiteraard een hogere premie dan voor een tweedehands familieauto. En om recht te hebben op uitkering onder een opstalverzekering gelden weer andere voorwaarden dan bij een reisverzekering.

Risicoverzwaring

Het kan voorkomen dat zich gedurende de looptijd van de verzekeringsovereenkomst bepaalde omstandigheden voordoen waardoor het risico op schade hoger is dan de verzekeraar van tevoren inschatte. Er wordt dan ook wel gesproken van ‘risicoverzwaring’. Logischerwijs wil de verzekeraar zich ertegen beschermen dat hij in het geval van risicoverzwaring alsnog dekking moet verlenen.

Aangezien risicoverzwaring niet in de wet is geregeld, zal de verzekeraar zijn bescherming hiertegen zelf moeten vormgeven in de verzekeringsvoorwaarden. In de praktijk doet de verzekeraar dat op een aantal manieren.

Meldingsplicht

Een van die manieren is het opnemen van een meldingsplicht (ook wel mededelingsplicht genoemd). Deze plicht houdt in dat de verzekerde bepaalde risicoverzwarende omstandigheden moet melden bij de verzekeraar. Doet de verzekerde dit niet, dan vervalt zijn recht op uitkering.

Een voorbeeld van een risicoverzwarende omstandigheid die de verzekerde moet melden is het wijzigen van de bestemming van het verzekerde object. In deze blog wordt een uitspraak besproken waarin het hof Den Haag oordeelt over de bestemmingswijziging van een loods met autogarage naar een opslagloods voor koelkasten.

De plicht ten aanzien van feiten en omstandigheden die de verzekerde moet mededelen aan de verzekeraar vóór het aangaan van de verzekeringsovereenkomst staat wel in de wet opgenomen, namelijk in artikel 7:928 BW. Bij risicoverzwaring gaat het om omstandigheden die zich tijdens de looptijd van de verzekeringsovereenkomst voordoen.

Schending meldingsplicht

Als de verzekerde een risicoverzwarende omstandigheid bij zijn verzekeraar meldt (en zich dus aan de meldingsplicht houdt), zal de verzekeraar in actie komen. De verzekeraar zal de risicoverzwarende omstandigheid beoordelen en aan de hand daarvan al dan niet de premie of voorwaarden aanpassen.

Aan het schenden van de meldingsplicht kan de verzekeraar zelf gevolgen verbinden. Vaak zal het gaan om het verval van het recht op uitkering. Als de verzekeraar zich op het verval wil beroepen, zal hij wel moeten aantonen dat ‘een redelijk handelend verzekeraar’ bij kennis van de risicoverzwarende omstandigheid de voorwaarden of premie zou hebben aangepast. Over deze norm leest u meer in deze blog.

Preventieve garanties

Een andere methode waarmee de verzekeraar zich beschermt tegen risicoverzwaring is het opnemen van preventieve garanties in de verzekeringsvoorwaarden. Preventieve garanties verplichten een verzekerde tot het nemen van maatregelen die het ontstaan van schade kunnen voorkomen of de kans erop verminderen.

Denk hierbij aan het verplicht installeren van een rookmelder als preventie garantie bij een brandverzekering. Meer informatie over de gevolgen van het niet voldoen aan preventie garanties kunt u in deze blog lezen.

Conclusie

In de inleiding stelde ik de vraag of de verzekeraar ook verplicht is tot uitkering als zich gedurende de overeenkomst omstandigheden voordoen waardoor het risico op schade wordt verzwaard. Op basis van de wet is dit niet geval. In hun verzekeringsvoorwaarden hebben verzekeraars echter zelf bepalingen opgenomen waarmee zij zich beschermen tegen risicoverzwaring.

Vragen?

Heeft u vragen of zoekt u een advocaat die is gespecialiseerd in het verzekeringsrecht? Neem vrijblijvend contact op.

Salva Schaderecht is een advocatenkantoor gespecialiseerd in aansprakelijkheid, letselschade en verzekeringsrecht.

Salva Schaderecht | info@salvaschaderecht.nl | 085 800 8080 | Jansbuitensingel 7, 6811 AA Arnhem